Basın Bülteni

PERAKENDE SEKTÖRÜ ÜCRET VE YAN FAYDA ARAŞTIRMASI

Birleşmiş Markalar Derneği’nin üyeleri arasında dünyaca ünlü Hewitt-İde araştırma şirketine yaptırılan Perakende Sektörü Ücret ve Yan Fayda Araştırması iki aşamada yürütüldü. Türkiye’de ilk kez gerçekleştirilen araştırmada öncelikli olarak ücret artış oranları araştırması; ardından ücret ve yan haklar araştırması yaklaşık 2,5 aylık sürecin sonunda tamamlandı.

Katılımcı firmaların çoğunluğu (yüzde 55) tekstil alanında faaliyet göstermekle birlikte takı ve mücevherattan oyuncağa kadar çeşitli alanlarda faaliyet gösteren firmalar da araştırmanın katılımcısı idi.

Katılımcıların 14’ünde perakende satış dışında üretim faaliyeti de vardı.

Öncelikle tamamlanan ücret artış oranları araştırmasının sonuçlarını inceleyecek olursak;

· 2008 ile 2009 yılı karşılaştırıldığında ücret artış oranlarında belirgin bir düşüş görülebiliyor.

· 2008 yılında ortalama ücret artış oranları yüzde 10,46 iken, 2009 yılında bu oran 5,37’ye düştü. Bu düşüşün en önemli nedeni olarak ekonomik kriz ortaya çıkıyor.

· Üst yönetimdeki ücret artış oranlarının düşüşü diğer çalışan kategorilerine (orta seviye yönetim-uzman vb.) göre daha yüksek oldu.

· Mağazalar ve Genel Müdürlükteki ücret artışları arasında bir farklılık oluşmadı.

· Şirketlerin büyük bir çoğunluğu (yüzde 94) yılda bir kez ücret artışı yapıyor. Enflasyonun düşmesiyle birlikte şirketler yılda 2-3 kez yapılan ücret artışlarını bire indirdiler.

Ücret ve yan fayda araştırmasında mağaza pozisyonlarından Merkez pozisyonlarına kadar 34 pozisyon için bilgi toplandı. Bu pozisyonlar arasında en düşük ücreti alan pozisyonlar Satış Danışmanı-Kasiyer-Reyon Şefi ve Görsel Sunum Sorumlusu olurken; en yüksek ücreti alanlar ise Operasyon, İnsan Kaynakları, Ürün ve Tedarik, Muhasebe-Finans Genel Müdür Yardımcıları oldu.

Tecrübesiz Satış Danışmanlarının ortalama aylık toplam brüt ücretleri (prim dahil) 932 TL olurken Tecrübeli Satış Danışmanlarında bu rakam ortalamada 1194 TL’ye kadar çıkıyor. Ortalama Aylık Toplam Brüt Ücretlerin Genel Müdür Yardımcıları için 13.137 TL’ye kadar çıktığı görüldü.

Ortalama Ücretler	Baz Ücret (TL/ay-Brüt)	Toplam Ücret (TL/ay-Brüt)
Mağazalar
Bölge Müdürü	4.252	4.653
Mağaza Müdürü-Büy Mağ	3.592	4.387
Mağaza Müdürü-Or.B. Mağ.	2.358	2.868
Mağaza Müdürü-Küç. Mağ.	2.082	2.580
Görsel Sunum Sorumlusu	1.478	1.600
Reyon Şefi	1.265	1.525
Satış Danışmanı-T'li	978	1.194
Satış Danışmanı-T'siz	806	932
Kasiyer	989	1.150
Genel Müdürlük
Genel Müdür Yardımcısı	12.614	13.137
Müdür	6.379	6.641
Uzman	3.897	3.947
Tasarım
Tasarım Müdürü	6.557	6.735
Tasarım Uzmanı	5.043	5.043

Toplam ücret içindeki prim oranlarına bakacak olursak ortalamada bu oranın mağazalarda, merkeze göre daha yüksek olduğunu görebiliyoruz. Bu oranın satış danışmanlarında yüzde 30’lara kadar çıkabilmekte iken, genel müdür yardımcılarında ise yüzde 16 seviyelerinde kaldığı görüldü. Çeşitli pozisyonlar için Prim/Toplam Ücret Oranları aşağıdaki tablodan görülebilir.

Primin Toplam Ücrete Oranı	Alt	Ortalama	Üst
Bölge Müdürü	7%	14%	22%
Mağ. Müdürü -Büyük Mağazalar (3 Milyon TL üzeri)	4%	14%	29%
Mağ. Müd. -Ort. Büy. Mağ. (1,5-3 Milyon TL arası)	5%	14%	24%
Mağ. Müd. -Küç. Mağ. (1,5 Milyon TL aşağısı)	5%	14%	26%
Görsel Sunum Sorumlusu	2%	12%	27%
Reyon Şefi	5%	14%	24%
Satış Danışmanı-Tecrübeli	4%	16%	30%
Satış Danışmanı-Tecrübesiz	5%	14%	26%
Kasiyer	5%	13%	25%

Genel Müdür Yardımcısı	9%	13%	16%
Müdür	7%	13%	20%

Yan Haklar ve İK uygulamalarına ilişkin ise ortaya çıkan bulgulardan bazıları aşağıda görülebilir;

Araştırmaya katılan şirketlerin yüzde 94'ünde performansa dayalı bir prim sistemi mevcut. Prim sistemi, genel müdürlükten çok mağazalarda yaygın.

· Genel müdürlük pozisyonlarında üst yönetime performansa dayalı prim veren şirketlerin oranı yüzde 56 iken alt seviyelere doğru bu oran düşüyor.

· Mağazalarda ise müdür seviyesinde bu oran yüzde100’e ulaşıyor ve satış danışmanlarına kadar benzer yüksek oranlarda devam ediyor.

Departman bazında incelendiğinde mağazacılıktan sonra prim sistemine en fazla dahil olan departmanlar;

· Tedarik ve Ürün Yönetimi

Mağazalarda primler daha çok aylık verilirken, genel müdürlükte büyük oranda yıllık olarak veriliyor.

Araştırmaya katılan şirketlerin;

· Yüzde 48'inde bölgesel ücretlendirme farklılıkları mevcut.

· Hiçbirinde özel emeklilik planı (Sosyal Güvenlik Kurumu dışında) bulunmamakta.

· Yüzde 32'sinde sağlık sigortası mevcut ve genel müdürlüklerde yaygın.

· Yüzde 84'ü personel servisi, yüzde 65'i ulaşım yardımı sağlamakta.

· Tamamı çalışanlarına yemek / yemek yardımı sağlamakta.

· Yüzde 55'i part-time eleman çalıştırmakta.

· Yüzde 45'inde uzun dönemli borç uygulaması mevcut.

KATILIMCI PROFİLİ

	Ortalama
Yabancı Sermaye Sahibi Şirket	6 Adet
2008 Yılı Cirosu	104.992.759 TL
Çalışan Sayısı
Genel Müdürlük	142
Mağaza	465
Üretim	483
Toplam	810

Mağaza Sayısı	45
Mağaza Alanı
En Küçük	109
En Büyük	1.636
Toplam	20.013
Çalışan Devir Oranı
Genel Müd.lük (İşten Çıkarmalar Dahil)	22%
Mağazalar (İşten Çıkarmalar Dahil)	52%
Genel Müd.lük (İşten Çıkarmalar Hariç)	14%
Mağazalar (İşten Çıkarmalar Hariç)	43%

KATILIMCI FİRMALAR

A.S WATSONS
ADİL IŞIK HAZIR GİYİM
AFM SİNEMALARI
AKYİĞİT MAĞAZACILIK (COLLEZİONE)
ATASAY KUYUMCULUK
ATM DIŞ TİCARET (JOKER MAXİ TOYS)
AYDINLI HAZIR GİYİM
BOYNER
DAGİ GİYİM
DESA DERİ
ESSE EV ÜRÜNLERİ
GÜRMEN GİYİM
İNCİ DERİ
JİMMY KEY MAĞAZACILIK
KOTON MAĞAZACILIK
MARKA MAĞAZACILIK (MARKS& SPENCER)
MİPER PERAKENDE (MİTHAT SELECTİON)
MUDO
ORKA TEKSTİL (DAMAT ADV TWEEN)
PENTİ GİYİM
POLO
PROMAR AYAKKABI
PUMA
SABRİ ÖZEL
SEZGİN MÜCEVHERAT (SO CHIC)
SHAYA MAĞAZACILIK
SÜVARİ
VEPA GİYİM
YKM
ZEN PIRLANTA